You are currently viewing কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ আৰু পৰীক্ষণ

কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ আৰু পৰীক্ষণ

কৰ্কট ৰোগ বা কেন্সাৰ ৰোগৰ বিষয়ে জনাব তথা জানিবলগীয়া যথেষ্ট কথা আছে। ইতিপূৰ্বে প্ৰকাশিত লেখাটিত কৰ্কট ৰোগ কিদৰে হয়, সেই সম্পৰ্কে কিছু কথা বিশদভাৱে লিখা হৈছিল। আজিৰ এই লেখাটিত কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণসমূহৰ বিষয়ে কিছু কথা জনাবলৈ লৈছোঁ৷ কৰ্কট ৰোগ দেহৰ বিভিন্ন অংগ আৰু অংশত হ’ব পাৰে, আৰু লগতে অন্যান্য অংগ আৰু অংশলৈ সম্প্ৰসাৰিত বা বিয়পিবও পাৰে। যিকোনো অংগতেই হোৱা কৰ্কট ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত যিমান সোনকালে অৰ্থাৎ, প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত এই ৰোগ ধৰা পৰে, সিমানেই চিকিৎসা আগবঢ়াই নিয়াৰ লগতে সুস্থতাৰ দিশতো সহায়ক হয়।

মানৱ দেহৰ ভিন ভিন অংশ আৰু অংগত হোৱা কেন্সাৰ ৰোগৰ লক্ষণসমূহো, সেই অংগ তথা অংশ অনুসৰি ভিন ভিন হয়। মুখগহ্বৰ, ডিঙি, খাদ্যনলী, স্তন, পেট, হাঁওফাঁও, অগ্নাশয়, লিভাৰ, অভেৰী(ডিম্বাশয়), ইউটেৰাছ(জৰায়ু), বৃক্ক, মুত্ৰস্থলী, হাড় আৰু হাড়ৰ গাঁ‌ঠি, মলদ্বাৰ, মলাশয় আদি বিভিন্ন অংগৰ কৰ্কট ৰোগত এজন ব্যক্তি আক্ৰান্ত হ’ব পাৰে। এই অংগসমূহ কৰ্কট ৰোগত আক্ৰান্ত হ’লে সাধাৰণতে দেখা দিয়া কিছু লক্ষণৰ বিষয়ে তলত উল্লেখ কৰিছোঁ-

১)মুখগহ্বৰঃ- মুখগহ্বৰৰ ভিতৰত হোৱা, দীৰ্ঘকালৰ বাবে নুশুকোৱা বা ভাল নোহোৱা ঘাঁ‌, কেন্সাৰৰ এটি লক্ষণ।

২)কন্ঠনলীঃ- স্থায়ীভাৱে হোৱা কন্ঠৰ পৰিৱৰ্তন, বা কন্ঠস্বৰ বেয়া হৈ পৰা কন্ঠনলীৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

৩)ডিঙিঃ- ডিঙিত সৃষ্টি হোৱা টেমুনা, ডিঙিৰ কৰ্কট ৰোগৰ এক লক্ষণ।

৪)স্তনঃ- স্তনত সৃষ্টি হোৱা কোনো বিষ নোহোৱা টেমুনা, যি ক্ৰমশঃ বৃদ্ধি হৈ গৈ থাকে, স্তনৰ মুখ বা নিপ’লৰ পৰা তেজযুক্ত পদাৰ্থৰ নিঃসৰণ ঘটা আৰু কাষলতিত হোৱা টেমুনা-স্তনৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

৫)খাদ্যনলীঃ- খাদ্য গিলোতে অসুবিধাৰ সৃষ্টি হোৱা, আৰু এই সমস্যা ক্ৰমশঃ বাঢ়িয়েই গৈ থকা-খাদ্যনলীৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

৬)পেটঃ- অলপ খালেই পেট ভৰ্তি হোৱা যেন অনুভৱ হোৱা আৰু খোৱাৰ পিছত বমি হোৱা, পেট বা উদৰৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

৭)হাঁওফাঁওঃ- একেলেঠাৰিয়ে হৈ থকা কাহ, কফ বা খেকাৰত তেজ পৰা, উশাহ লোৱাত কষ্ট আদি হাঁওফাঁওৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

৮)অগ্নাশয় আৰু যকৃত সংলগ্ন পিত্তনলীকা(pancreas bile duct):- কোনো নিৰ্দ্দিষ্ট কাৰক নোহোৱাকৈ দীৰ্ঘকালৰ বাবে হৈ থকা জণ্ডিচ ৰোগ, অগ্নাশয় আৰু যকৃত সংলগ্ন পিত্তনলীকাৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

৯)মলাশয়ঃ- শৌচ কৰাৰ অভ্যাসত পৰিৱৰ্তন বা খেলিমেলিৰ সৃষ্টি হোৱা, কৌষ্ঠকাঠিন্য, শৌচত তেজ পৰা আদি মলাশয়ৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

১০)ডিম্বাশয় বা অভেৰীঃ- অস্বাভাৱিক ৰূপে পেট ফুলা আৰু খাদ্যত অৰুচি ডিম্বাশয় বা অভেৰীৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

১১)জৰায়ু বা ইউটেৰাছঃ- যোনীত হোৱা ৰক্তক্ষৰণ আৰু ৰজোনিবৃত্তিৰ পিছত হোৱা ৰক্তস্ৰাৱ-জৰায়ুৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

১২)বৃক্ক:- পেটত সৃষ্টি হোৱা অস্বাভাৱিক টেমুনা আৰু প্ৰস্ৰাৱত ৰক্তক্ষৰণ হোৱা-বৃক্কৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

১৩)মূত্ৰস্থলীঃ- প্ৰস্ৰাৱ কৰাত সমস্যাৰ সৃষ্টি হোৱা, প্ৰস্ৰাৱত তেজ পৰা মূত্ৰস্থলীৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

১৪)হাড় আৰু মাংশপেশীঃ- দেহৰ বিভিন্ন অংগ-প্ৰত্যংগবোৰ ফুলিবলৈ ধৰা-হাড় আৰু মাংসপেশীৰ কৰ্কট ৰোগৰ লক্ষণ।

তদুপৰি সাধাৰণতে, আন কিছুমান লক্ষণে দেখা দিলেও এজন ব্যক্তি কেন্সাৰত আক্ৰান্ত হ’ব পাৰে। যেনে-হঠাৎ কোনো কাৰণ নোহোৱাকৈয়েই শৰীৰৰ ওজন বহু পৰিমাণে হ্ৰাস পোৱা, একেধৰণেই হোৱা লোহিতৰক্তকণিকাৰ অভাৱ(এনিমিয়া), দুৰ্বলতা, বৰ্দ্ধিত জণ্ডিচ, পেটৰ ভিতৰত আৰু হাঁওফাঁওত পানী জমা হোৱা ইত্যাদি।

উপৰোক্ত লক্ষণসমূহ যেতিয়া এজন ব্যক্তিৰ দেহত দেখিবলৈ পোৱা যায়, তেতিয়া ব্যক্তিজনে ততাতয়াকৈ চিকিৎসকৰ কাষ চপা উচিত। আৰু চিকিৎসকে লক্ষণসমূহ চাই ৰোগীজনক নিৰ্দ্দিষ্ট কিছু পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে, যি পৰীক্ষাৰ জৰিয়তে ব্যক্তিজন কেন্সাৰত আক্ৰান্ত হৈছে নে নাই, আৰু যদিহে হৈছে, তেওঁ‌ৰ কেন্সাৰ ৰোগ কোনটো স্তৰত আছে, সেই কথা জানিবলৈ পাৰে। কেন্সাৰ ৰোগৰ নিশ্চিতকৰণৰ বাবে প্ৰধানতঃ বায়’পচি(Biopsy)কৰিবলৈ দিয়া হয়। যি অংগ বা অংশত কেন্সাৰৰ লক্ষণ দেখা যায়, সেই অংগ বা অংশৰ পৰা যৎসামান্য কোষৰ অংশ পৰীক্ষাৰ বাবে ব্যক্তিজনৰ দেহৰ পৰা সংগ্ৰহ কৰা হয়। সাধাৰণতে কোনো জটিলতা নথকা এক প্ৰক্ৰিয়া বায়’পচি।

কিছু অংগ বা অংশৰ বায়’পচি এণ্ডস্ক’পী, কলন’স্ক’পী, আলট্ৰাচ’ন’গ্ৰাফী, চি টি স্কেন আদি পৰীক্ষা প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজেৰেও যোৱা হয়। মাথোঁ গলব্লাডাৰ বা পিত্তথলীত আৰু অণ্ডাশয়ত হোৱা কেন্সাৰ ৰোগৰ বাবে, বায়’পচি কৰা নহয়, তাৰ পৰিৱৰ্তে এম আৰ আই বা চি টি স্কেনৰ সহায় লোৱা হয়। বায়’পচি কৰিলে কেন্সাৰ ৰোগ দেহৰ আন অংশলৈ বিয়পিব পাৰে বুলি কিছু মানুহৰ এক ভ্ৰান্ত ধাৰণা আছে, যি সম্পূৰ্ণৰূপে মিছা। বায়’পচি কৰাৰ ফলত কেন্সাৰ ৰোগ নিবিয়পে। গতিকে সময় থাকোঁতেই লক্ষণে দেখা দিলে, ততালিকে চিকিৎসকৰ কাষ চাপক আৰু পৰীক্ষাৰ জৰিয়তে নিশ্চিত হৈ, প্ৰয়োজনীয় চিকিৎসা আৰম্ভ কৰক।

 

(লেখক/চিকিৎসক ডাঃ বিক্ৰম কুমাৰ ডেকা কেন্সাৰ ৰোগ বিশেষজ্ঞ, ৰ’ব’টিক শল্য চিকিৎসক, বি এল কে মেক্স হাস্পতাল, দিল্লী। চিকিৎসকৰ ফোন- ৯৫৬০৬৩০২০৫)

Share Now on

Leave a Reply